Муса Джалиль - Варварство (Ужас)

Избранные стихотворения из Моабитской тетради Мусы Джалиля в переводе с татарского Натальи Иваново-Хариной

Мой перевод:

Фашисты матерей с детьми
Копать заставили могилу,
И души им разворотив,
Смеялись громко, что есть силы.

Потом у жизни на краю
Поставив плотно обречённых,
Майор им крикнул, что в раю
Рабов не будет побеждённых.

А был дождливый страшный день,
Свинцовых туч касались кроны,
Вгоняла в ужас светотень,
И темь земли глубоким фоном.

На это всё я сам смотрел,
И плач детей меня калечил,
Молил у неба гневных стрел,
Сползал на землю хмурый вечер.

Внезапно солнце из-за туч
Поцеловало бедных деток.
Последний взгляд судьбы могуч -
Рукопожатье напоследок.

И зашумел осенний лес,
Не в силах скрыть душевной боли,
Что даже старый дуб воскрес,
И рухнул нА землю в неволе.

Дитя пыталась защитить
Седая мама, вскинув юбку,
Но оборвалась жизни нить -
Проклятый выстрел слишком юркий.

Мальчишка лет пяти-шести
Дрожал как лист, роняя слёзы,
Он, не успевший подрасти,
Кудряшки рвал белей берёзы.

"О, мама, спрячь меня скорей!
Они убьют нас эти гады?
Откуда столько дикарей?
Нам умирать пока не надо?

Схватила мама малыша,
В последний раз к себе прижала,
В груди неистово дыша
От боли сердце клокотало.

Сынишка душу разрывал,
Пытаясь вырваться на волю:
«Пусти! Я жить хочу!»... Упал…
Вскипело гневным всхлипом поле.

«Не бойся, детка, всё пройдёт,
И нам совсем не будет больно.
Мы двинем в небушко в полёт,
Там встретит папа нас довольный.

Закрой же глазки, побыстрей…»
Шлейф крови сплёл их воедино,
На свежевырытом одре
Теперь лежат вдвоём. Невинны.

Смерч засвистел и грянул гром,
Земля заплакала от горя.
Жестокий век мчит напролом,
Он это варварство ускорил.

Тысячелетия пройдут,
Сады, озёра будут помнить
О том позоре наяву
И море здесь пролитой крови.

Моя страна, где правды флаг?
Земля, простишь ли ты фашистов?
Нажми отмщения рычаг,
И сделай небо снова чистым.

За кровь детей и матерей.

28.03.2023 5-13
Октябрь 1943 г.
_________________________________

Оригинал:

Вәхшәт

(Пьесадан)

Алар... Алар җыйнап аналарны,
Балаларны кырга кудылар.
Казыттылар чокыр, ә үзләре
Читтән көлеп карап тордылар...
Ә аннан соң чокыр кырыена
Тезделәр дә хәлсез халыкны,
Зур борынлы, ямьсез бакыр күзле
Исрек майор өскә калыкты.
Көн яңгырлы иде... Берсен-берсе
Этә-төртә кургаш болытлар
Иелделәр җиргә...
Юк, бу көнне,
Бу көнне мин мәңге онытмам!
Үзем күрдем, үз күзләрем белән,
Үкереп акты ничек елгалар;
Балалар күк ничек үкси-үкси
Яшен түкте ярсып җир-ана.
Үзем күрдем, ничек моңлы кояш
Болыт аша җиргә сузылып,
Үксеп үпте үксез балаларын
Соңгы кабат кысып, суырып.
Нәфрәтеннән, йөрәк ачысыннан
Көзге урман шашып шаулады.
Ишетелде калын бер имәннең
Авыр сулап җиргә ауганы.
Яшь балалар, куркып, аналары
Итәгенә елап ябышты.
Мылтык тавышы кисте карт ананың
Йөрәгеннән чыккан каргышны.
Бер кечкенә бала, яфрак төсле
Калтыранып, төелеп яшенә,
Анасының итәк арасына
Бөдрә чәчле башын яшерә.
Ул сарыла шашкан анасына,
Нәни күңеле сизә, күрәсең!
— Аталар бит, әнием, яшер мине,
Әнием, бәгърем, килми үләсем!..
Ана, иелеп, ике кулы белән
Күтәрде дә җирдән баласын,
Күкрәгенә кысты һәм мылтыкка
Каршы тотты йөрәк парасын.
Бала кинәт аңа ыргытылды,
Ачы тавыш өзде йөрәкне:
— Мин яшисем килә, әнием, җибәр,
Әнием, җаным, бәгърем... кирәкми...
— Курыкма, балам, хәзер... хәзер бетә,Йом күзеңне, күзең күрмәсен!
Түз, түз, балам... хәзер... авырттырмас та...
Палач тереләй җиргә күммәсен!..
Бала йомды күзен...
Ак муеныннан
Кызыл тасма төште, салынып.
Ауды җиргә бергә ике тормыш,
Бер-берсенә ябышып, сарылып.
Күк күкрәде кинәт, җил сызгырды,
Җир елады кысып тешләрен.
Нинди ачы бу яшь, нинди кайнар!..
Нишләдең . син, җирем, нишләдең?
Әйт син миңа, миллион еллар яшәп,
Син бакчалы, күлле, чәчәкле,
Күрдеңме тик бер кат үз гомреңдә
Мондый хурлык, мондый вәхшәтне?!
Күтәр, илем, хаклык байрагыңны
Буяп җирнең канлы яшенә,
Үлем булсын нуры, ана канын,
Бала канын эчкән вәхшигә!

1943, октябрь